Baykuş, gece yırtıcıları takımına giren, geceleri avlanan, büyük başlı ve tüylü bir kuştur. Bu kuşlar, 60-70 yıl kadar yaşayabilir ve boyları 18-70 cm arasında değişir. Bilinen 123 türü bulunan baykuşlar, puhu, cüce baykuş, alaca baykuş ve kukuma baykuş gibi türlere sahiptir. Antarktika dışında her bölgede yaşayabilirler. Kısa kuyrukları bulunan bu kuşların kanatları uzun ve geniştir. Bazı türlerinin kanat açıklığı, bir insan boyuna ulaşabilir. Kıvrık gagaları ve keskin pençeleri olan baykuşların tırnakları kancalı ve parmakları dönerlidir. Avlarını kuvvetli pençeleri ile yakalarlar. Yapı olarak hem yürüme hem de uçmaya uygun bir anatomileri vardır. Yürürken ve ayakta durduklarında ağırlık merkezi olarak ayaklarının üzerinde dururlar. Bu esnada kanatları gövdeye yapışıktır. Avlanırken oldukça sessiz hareket ederler ve uçarken bile kanat seslerini duymazsınız. Gündüzleri uyur veya ağaçlarda güneşlenirler. Kendilerinden iri hayvanlara saldırmaktan çekinmezler. Şahin ve atmaca gibi gündüz avlanan yırtıcılar en büyük düşmanlarıdır.

Baykuşların gözleri başın yan tarafında değil, önlerde bulunur. İri olan gözleri, hareket etmeden sabit durur. Görmeyi sağlamak için boyunlarını 270 derecelik açıyla çevirebilirler. Gözler, ışığı geçiren ve kıran özelliklere sahip üç tabakadan meydana gelir. Dışta bulunan sert tabaka, tümsek şeklinde saydam tabakayı meydana getirir ve gözü korur. Damar tabaka ise damarlı bağ dokusundan oluşmuştur ve gözleri karanlık bir oda haline getirir. Karanlıkta fazla görme özellikleri bulunmamaktadır; ancak avlarını az ışıkta bile rahatça yakalayabilirler. Gözde bulunan ağ tabaka sarı renkte olup büyütücü özelliğe sahiptir. Gözlerinde bulunan çubuk duyu hücrelerinin yapısında mor ışık görüntüsü sağlayan bir madde bulunur. Bu madde az miktarda ışığı bile kimyasal sinyale çevirerek, kuşun bunu görmesini sağlar. Mavi rengi görebilme özelliğine sahip olan tek kuştur. Diğer kuşların tersine üst göz kapağı alt göz kapağının üstüne gelmez.

Görme ve işitme duyuları oldukça gelişmiş olan baykuşlar, az ışıkla da avlarını yakalama özelliğine sahiptir. Işığın olmadığı yerlerde işitme duyuları ile avının yerini belirlerler. Kulakları oldukça hassastır ve hem işitme görevini görür hem de dengeyi sağlar. Yön bulmakta önemli bir role sahiptirler. Kulakta zar, kanal, kemikçik ve sıvılar bulunur. Geceleri sessiz ortamda bir iğnenin yere düşüşünü bile duyabilecek yapıya sahiptirler. Baş bölgeleri geniş olan baykuşların, kulakları birbirinden uzak ve delikleri büyüktür. Sesler bir kulaktan diğerine çok kısa sürede geçer. Kulaklar aynı zamanda perdelidir; dinlenirken açtıkları perdeleri, uçarken kapatırlar.

Dişiler erkeklere göre daha iridir. Üreme döneminde 2-10 yumurta yaparlar. Kuluçkada yattıkları gün sayısı 30-40 gün arasındadır. Yavrular yumurtadan ilk çıktıklarında gözler ve kulaklar kapalıdır. Değişik sürelerde yuvada kalan yavrular, bir sonraki yıl ergenliğe ulaşır. Beslenmeleri kemirgenler ve fareler sayesinde gerçekleşir. Bu yüzden ekolojik dengeye katkı sağlarlar. Bazı ülkelerde koruma altına alınmış canlılardır.

Baykuşlar, ekosistemde önemli bir rol oynar. Özellikle kemirgen popülasyonlarını kontrol altında tutarak tarım alanlarının korunmasına yardımcı olurlar. Ayrıca, baykuşların varlığı, biyolojik çeşitliliğin korunması açısından da önemlidir. Baykuşların avlanma alışkanlıkları, diğer yırtıcı kuşların ve memelilerin popülasyon dinamiklerini de etkileyebilir.