Cennet Papağanı

Cennet papağanı, anavatanı Afrika kıtası olan, nemli ve sıcak iklimi seven ve tohumlarla beslenen papağan türüdür. Hint Okyanusunda bulunan adalarda çok sayıda bulunurlar. İnsanlara yakın olacak kadar sosyal olan, oyuncu papağanların çift olarak beslenmesi uygundur. Tek olarak bakıldığında daha fazla ilgi gösterilmesi, kafesinde daha fazla oyuncak bulundurulması gereken bir yapıya sahiptir. Kafesleri yeterince geniş olması gerekir. Çalan müziğe eşlik etmeyi sever. Türlerine göre 12-19 cm boyutlarında, 40-60 gram ağırlığında olan papağanların ömürleri yaklaşık 10 yıldır. Sivri ve keskin gaga yapısı, genellikle parlak yeşil renk tonuna sahip tüyleri, küt kuyrukları olan cennet papağanlarının 32 değişik renge sahip türü bulunmaktadır. Bu papağan türlerinin konuşma yeteneği çok kısıtlıdır. Ancak yeteri kadar ilgi gösterilirse, erkekler birkaç kelime öğrenebilir, adına tepki verebilir. Bu kuşlarda eş seçimi için göz bantlarına göre seçim yapılmalıdır. Bu ince ve kalın göz bandı olmasına göre değerlendirme yapılır. Bu türler kendi aralarında eş yapılmalıdır. Cennet papağanı almak isteyenler, öncelikle kabarık tüylü olmamasına, dışkısına, tüylerinin parlaklığına, gözlerinin canlılığına, burnunda nemlilik olmamasına dikkat etmelidir. Başka papağanlarla bir arada duruyorlarsa, eşinin olup olmadığına bakılmalıdır.

Papağanların cinsiyet ayrımının yapılması için DNA testi yapılması gerekir. Ancak yaklaşık olarak cinsiyetlerinin belirlenmesinde bazı ayrımlar bulunmaktadır. Dişi olanlarda kuyruk tüyleri genellikle aynı uzunlukta ve düz biterken, erkeklerde daha oval olur. Ortada yer alan tüyler yandakilere göre daha uzun olur. Dişi papağanlar tünediğinde ayakları arasında kalan mesafe erkeklere göre daha fazla olur. Ayrıca dişilerin karınları tüneğe daha yakın olur. Erkeklerin kafası oval olurken, dişilerin üst kısmı daha düz olur. Bu tür ayrımlar yaklaşık olarak cinsiyetleri hakkında bilgi verebilir. Bunun dışında yetişkin olan papağanlarda dişiler üreme döneminde kanatlarını ve kuyruklarını kabartıp, daireler çizer. Erkek dişinin ve kendi ayaklarına küçük ısırık hamleleri yapar, etrafında döner, kaşınır, başını sallayarak seri şekilde ses çıkarır. Hareketleri dişiye göre daha belirgindir.

Bu papağanları bakmak isteyenler genellikle evcilleştirmek ister. Ancak yavru olanlar sabırla daha kolay evcilleşir. Bu nedenle 2 aylık yavru alınması daha uygun olur. Papağanlarda yaşı belirlemek için gagasına ve gagasının üzerinde olan kahverengi banda bakmak gerekir. Yavrularda burun delikleri biraz daha belirgin olur, yetişkinlerde ise burun delikleri nemli olmazsa belirgin hale gelmez. Gaga rengi yavrularda kahverengi turuncu renkte olur ve zamanla kırmızıya döner. Bu kırmızı gagalı kuşların hepsinde böyle olur. Beyaz gagalılar için yavruyken kahverengi olan gaga büyüdükçe beyaza döner. Cennet papağanın gagası tamamen kırmızı olduğunda, 3 aydan büyük olduğu anlaşılabilir. Cennet papağanın gagası kırmızı renkte, sevda papağanının gagası beyaz renkte olur. Ayaklarında kahverengi benekler olan kuşlarda yavrudur. Bunlar yoksa, 5 aydan büyük olduğu belirlenebilir.

Papağanlar içinde rahatça hareket edebilecekleri bir kafese konmalıdır. Kafesin boyu yüksek, tırmanmalarına uygun olacak yatay tellere sahip olmalıdır. Kafeste üst tarafta rahatça durabilecekleri ahşap tünek olmalıdır. Uyuması için salıncak yerine tünek kullanılmalıdır. Alıştırılırsa hasır yuvada rahatça uyuyabilir. Bu papağanlar yuvasını kirletecek dışkılama yapmaz. Kafese yemini günlük tüketebileceği kadar koymalı, suyuyla birlikte düzenli olarak değiştirilmelidir. Kafesleri her hafta temizlenmelidir. Tabanda doğal talaş kullanımı temizliği kolaylaştıracaktır. Cennet papağanları sabahın ilk ışıklarıyla birlikte hareketlenmeye başlar. Yemini yedikten sonra, oyuncaklarıyla oynar, tiz sesler çıkarır. Öğlen saatlerinde uyumayı severler. Aktif olduklarından, kafeste oyuncakların olmasından hoşlanırlar. İnsanlara karşı oldukça ilgilidir.

Bu papağanların evde üretimi oldukça kolaydır. Birbiriyle çok kolay anlaşan çiftler tek eşli yaşarlar. Eş seçiminde göz bantlarına dikkat edilmelidir. Göz bantlarının ince ve geniş olmasına göre eş seçilirse, anlaşmaları da kolay olur. Eşler sonradan bir araya getirildiğinde, bir süre ayrı tutulmalarında fayda vardır. Üreme dönemleri geldiğinde asabileşen kuşlar, daha yüksek sesler çıkarır. Evcilleştirmek istediğiniz papağanları ayrı olarak tutarak evcilleştirin. Bir arada tutulanlar, kolay evcilleşmez. Üreme döneminde kafeslerine yuvalık takarak, içine biraz kemirgen talaşı koyabilirsiniz. Yuvaları için şeritler halinde kesilmiş boya içermeyen kâğıtlar vermelisiniz. Çiftleşme sonrasındaki 10. Günde dişi ilk yumurtayı yapar. Diğer yumurtaları 48 saat arayla yapar. Ortalama olarak 5 tane yumurta yaparlar. Dişinin kuluçka süresi mevsim koşullarına göre yaklaşık 21-25 gün kadardır. Ancak 7. Günden itibaren yumurtaların doluluğu ışığa bakılarak anlaşılabilir. Bunu yaparsanız, dişinin fazla yorulmasına engel olursunuz. Yumurtalar kuşların yuvada olmadığı zaman yapılmalı, yumurtada koku olmaması için el sürmeden kontrol etmelisiniz. Dişi papağanı kuluçka döneminde erkek besler. Bazı çiftler dönüşümlü olarak kuluçkaya yatabilir. Yavrular yumurtadan tüysüz çıkmaktadır. Düzenli beslenmeleri için kafese mama konulmalıdır. Sürekli olarak yavrular kontrol edilmeli, kursaklarının doluluğuna bakılmalıdır. Dişi ya da erkek yavrulara zarar verirse, kafesten ayırabilirsiniz. Bu durum olursa, yavruların iyi beslenmesi için, sizde yardımcı olabilirsiniz. 45 gün sonra yavrular yuvadan çıkar, 60 günde bağımsız yaşayabilirler. Bu süreçte yavrular dışarıdan takip edilmeli, fazla el sürülmemelidir.

Doğal yaşamlarında yeşil yaprakları, bitki tohumlarını ve meyveleri tüketen papağanları buna uygun beslemek gerekir. Hazır satılan yemlerde yulaf, sarı ve beyaz darı, kırmızı darı, kenevir tohumu, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, mısır gibi tohumlar olur. Bunların yanında ballı kraker, dal darı verilebilir. Özellikle tüy dökme döneminde yulaf verilmesi ihmal edilmemelidir. Bunların dışında kırmızı biber, elma, yeşillik, mürekkep kabuğu kemiği, yumurta gibi yiyeceklerde verilmelidir.

Bu papağanları eğitmek oldukça sabır ister. Eğitim papağanın sahibine alışmasını kapsamaktadır. Yanında yüksek sesle konuşulmamalı, ani hareketlerden kaçınılmalı, uyurken huzursuz edilmemeli, zorla istemediği besinler verilmemeli ve alışmasını kolaylaştırmak için kesinlikle aç bırakmamalısınız. Sabahları çok ötüyor diye kafesin üzeri örtülmemeli, yüksek sesle ikaz edilmemelidir. Başlangıçta papağanınızı fazla rahatsız etmemelisiniz. Kafesinin yerini değiştirmemeli ve elinizi içine sokmamalısınız. Aradan birkaç gün geçince ürkütmeden yanaşıp konuşabilir, size öterek karşılık verene kadar bekleyebilirsiniz. Elinizle beslemeyi deneyebilirsiniz. Kafesin kapısını açabilir, etrafı keşfetmesini sağlayabilirsiniz. Uçmayı beceremediğinden, etrafa çarpabilirler. Yaralanmalarını sağlayacak eşyaları uzaklaştırmalısınız. Kendini sevdirmeye başladıktan sonra, papağanınızla iletişimi daha kolay kurarsınız. Bundan sonra kafesin dışında olduğunda bile, sizden kaçmayacak yanınıza gelecektir. Cennet papağanını kendinize alıştırmak istiyorsanız, mutlaka 2 aylık kadar olanlardan ve insanlardan kaçmayanlardan seçmelisiniz.